1. AIM-9X là gì? Máy bay F-16 của Ukraine được trang bị hỏa tiễn không đối không tiên tiến
Với những chiếc F-16 đầu tiên đã nằm trong tay Ukraine, Hoa Kỳ được tường trình đang gửi một loạt vũ khí do Mỹ sản xuất, bao gồm cả AIM-9X, đi kèm với các máy bay phản lực nhanh mà Kyiv đã nài nỉ từ lâu.
Hỏa tiễn AIM-9X hay còn gọi là Sidewinders là loại vũ khí không đối không tầm ngắn do gã khổng lồ quốc phòng Mỹ Raytheon chế tạo. Chúng có thể được phóng từ máy bay cũng như các hệ thống trên mặt đất và tương thích với nhiều loại máy bay phản lực bao gồm F-16, F-22 và F-35.
Các hỏa tiễn khác trong gói F-16 bao gồm hỏa tiễn không đối đất AGM-88 HARM và nhiều phiên bản tầm xa hơn của bộ Đạn tấn công trực tiếp chung, gọi tắt là JDAM, giúp chuyển đổi bom câm hoặc không được điều khiển thành vũ khí chính xác, Wall Street Journal đưa tin vào đầu tuần này. Gói này cũng sẽ bao gồm thêm các hỏa tiễn không đối không tầm trung tiên tiến, gọi tắt là AMRAAM.
Phát ngôn nhân Ngũ Giác Đài, Thiếu Tướng Pat Ryder, cho biết “về việc sử dụng những vũ khí này, tôi sẽ giới thiệu bạn với Quân đội Ukraine vì đó là quyết định của họ”. Tuy nhiên, phát ngôn nhân chỉ ra gói viện trợ quân sự mới được Bộ Quốc phòng công bố hôm thứ Hai, trong đó chỉ định 200 triệu Mỹ Kim “để cung cấp cho Ukraine những năng lực quan trọng”, bao gồm hỏa tiễn đánh chặn phòng không và vũ khí chống tăng.
Ngũ Giác Đài cũng công bố trong tuần này khoản tài trợ 1,5 tỷ Mỹ Kim cho các nhu cầu dài hạn của Ukraine. Trong “gói quan trọng” này có các loại đạn dược dành cho Hệ thống hỏa tiễn đất đối không tiên tiến quốc gia, còn được gọi là NASAMS, các loại “đạn phòng không tầm ngắn và tầm trung” khác và “các loại đạn dược trên không chính xác” không được nêu ra.
Hỏa tiễn AIM-9X có thể được phóng từ NASAMS để cung cấp khả năng phòng không tầm ngắn.
Parakilas, trưởng nhóm nghiên cứu về quốc phòng và an ninh tại chi nhánh Âu Châu, lập luận: Hỏa tiễn AIM-9X và AMRAAM sẽ giúp F-16 của Ukraine “có ưu thế” trong bất kỳ trận không chiến tầm ngắn nào mà các máy bay phản lực mới được tài trợ có thể chạm trán với máy bay chiến thuật của Nga.
Tuy nhiên, kiểu chiến đấu này hiếm khi được nhìn thấy ở Ukraine, vì cả Kyiv và Mạc Tư Khoa đều giữ máy bay của họ ở rất xa tiền tuyến và tránh xa tầm bắn của hỏa tiễn tầm xa mặt đất của đối phương, Parakilas nói với Newsweek.
Parakilas nói thêm: “Thay vào đó, AIM-9X có thể sẽ hữu dụng trong việc tấn công hỏa tiễn hành trình và máy bay điều khiển từ xa của Nga hướng tới các thành phố và cơ sở hạ tầng quốc gia quan trọng của Ukraine, điều này bổ sung thêm một lớp nữa cho hệ thống phòng thủ của Ukraine trước những mối đe dọa liên tục đó”.
Nga đã tấn công các khu định cư và cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine bằng các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa, và Kyiv đã nhiều lần kêu gọi các nước phương Tây ủng hộ họ cung cấp thêm hệ thống phòng không và hỏa tiễn đánh chặn đi cùng họ.
Các quan chức Kyiv cho biết các chiến đấu cơ F-16 do phương Tây tài trợ cũng sẽ giúp Ukraine duy trì khả năng phòng không.
Các báo cáo truyền thông hôm thứ Tư cho biết chiếc chiến đấu cơ đầu tiên do Lockheed Martin sản xuất đã đến Ukraine sau nhiều tháng trì hoãn về thời gian giao hàng và ngôn ngữ mơ hồ về thời điểm chúng sẽ bay tới bầu trời Ukraine.
Tờ Telegraph của Anh hôm thứ Tư đưa tin rằng Ukraine cho đến nay chỉ sử dụng F-16 làm tài sản phòng không.
Ngoại trưởng Lithuania Gabrielius Landsbergis đã xác nhận việc giao lô máy bay phản lực đầu tiên.
Tờ The Times của Luân Đôn đưa tin, sáu máy bay phản lực đã được Hòa Lan cung cấp cho Ukraine, sau đó là máy bay của Đan Mạch sẽ sớm được cung cấp cho Ukraine.
Hòa Lan đã cam kết cung cấp tổng cộng 24 máy bay phản lực F-16 cho Ukraine trong khuôn khổ liên minh quốc tế với Đan Mạch, Na Uy và Bỉ để cung cấp cho Kyiv các chiến đấu cơ tiên tiến. Ukraine sẽ nhận 19 chiếc F-16 của Đan Mạch
Các quan chức và chuyên gia đã mô tả các máy bay phản lực này như một sự thúc đẩy đối với Ukraine, nhưng không phải là viên đạn bạc có khả năng thay đổi cuộc chơi một sớm một chiều.
2. Những vụ nổ được báo cáo trên khắp Crimea bị tạm chiếm
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Explosions reported across occupied Crimea”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Phương Thảo.
Kênh Telegram Crimea Wind đưa tin người dân cho biết đã nghe thấy nhiều vụ nổ trên khắp Crimea bị tạm chiếm vào rạng sáng Thứ Sáu, 02 Tháng Tám.
Truyền thông địa phương đưa tin người dân ở Sevastopol, Simferopol và Yevpatoria đã nghe thấy tiếng nổ vào khoảng 1h30 sáng giờ địa phương.
Theo Crimea Wind, người dân địa phương đã báo cáo về một cuộc tấn công được cho là nhằm vào xưởng đóng tàu dùng để sửa chữa tàu cho Hạm đội Hắc Hải của Nga ngoài khơi vịnh Sevastopol, nhưng các báo cáo vẫn đang được làm rõ.
Mikhail Razvozhayev, nhà lãnh đạo Sevastopol do Nga bổ nhiệm tuyên bố rằng hệ thống phòng không đang hoạt động trên thành phố. Sau đó, ông nói thêm rằng Crimea bị tạm chiếm đang bị đe dọa bởi các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn đạn đạo.
Hình ảnh các mảnh vỡ rơi xuống và các đám cháy nhỏ có thể được nhìn thấy ở Sevastopol, cùng với các báo cáo về đường dây điện bị hư hỏng. Razvozhayev khẳng định mảnh vỡ rơi xuống là kết quả của hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa bị bắn rơi.
Hãng thông tấn TASS của nhà nước Nga sau đó đưa tin lực lượng phòng không đã bắn hạ ít nhất 4 mục tiêu trên không trong suốt cuộc tấn công.
Tờ Kyiv Independent không thể xác minh các tuyên bố và Ukraine vẫn chưa bình luận về vụ tấn công bị cáo buộc.
Kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện của Nga, Ukraine đã thường xuyên tiến hành các cuộc tấn công vào Crimea bị tạm chiếm. Lần tấn công cuối cùng là vào ngày 26 Tháng Bẩy, Bộ Tổng tham mưu Ukraine xác nhận đã tấn công phi trường quân sự Saky của Nga ở Crimea bị tạm chiếm.
3. Dân thường Nga liên tục bị xe tăng của Putin đoạt mạng
Tờ Newsweek cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Russian Civilians Keep Getting Killed by Putin's Tanks”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Kim Thúy.
Các phương tiện quân sự của Nga đã gây ra một loạt vụ tai nạn chết người trong mùa hè này, dẫn đến cái chết của nhiều thường dân Nga.
Ít nhất 4 vụ việc xảy ra trong tháng 6 và tháng 7 khi xe tăng và xe tải của Putin đâm vào xe hơi dân sự trên đường phố Nga.
Một người phụ nữ 39 tuổi và đứa con trai 6 tuổi của cô đã thiệt mạng sau khi một chiếc xe tải quân sự của Nga đâm vào xe của họ ở Novoshakhtinsk, vùng Rostov phía nam nước Nga. Ba đứa trẻ khác—9, 16 và 17 tuổi—đã phải vào bệnh viện sau vụ tai nạn, truyền thông địa phương đưa tin hôm Thứ Tư, 31 Tháng Bẩy.
Hãng tin điều tra của Nga The Insider đưa tin rằng các dấu hiệu trên chiếc xe cho thấy nó thuộc Quân khu miền Đông của Nga.
Tờ Moscow Times đưa tin đây là vụ việc thứ ba xảy ra trong tháng này.
Kênh Telegram địa phương Pepel đưa tin, ngày 24 Tháng Bẩy, một chiếc xe tăng của Nga đã đâm vào một chiếc xe hơi dân sự ở vùng Belgorod của Nga, giáp biên giới Ukraine, khiến tài xế thiệt mạng.
“Một người đàn ông chết dưới xích xe tăng”, kênh này cho biết và cho biết thêm rằng chiếc xe tăng đã không nhường đường cho chiếc xe hơi và lao qua nó.
Nạn nhân là ông Konstantin Lopatin, 73 tuổi, cư dân địa phương. Các nhân chứng cho biết những người lính điều khiển xe tăng đang “trong trạng thái mất trí”.
Pepel đưa tin, trong một vụ việc tương tự xảy ra vào đầu tháng 6, quân đội Nga được cho là trong tình trạng say xỉn đã tông vào một chiếc xe hơi dân sự, khiến người dân Belgorod và tài xế xe tải Andrey Alekseyev thiệt mạng.
“Đánh giá theo vị trí của thi thể, người đàn ông có thể đã cố gắng thoát ra khỏi xe vào phút cuối nhưng không có thời gian”, kênh phân tích đoạn video từ hiện trường cho biết.
Một nhân chứng nói với Pepel rằng những người lính trên xe tăng đã cố gắng chạy trốn khỏi hiện trường vụ tai nạn. Chiếc xe tăng bị chặn lại gần làng Krasivo, cách đó gần hai dặm.
Ở Ukraine, trong suốt cuộc chiến đã có nhiều báo cáo cho rằng xe tăng Nga đã vô tình cán phải binh lính của họ.
Kênh Gray Zone ủng hộ Điện Cẩm Linh đã đăng tải cảnh quay chiến trường vào tháng 2 năm ngoái cho thấy hai người lính bị kéo lê dưới một chiếc xe tăng và một người lính chìm trong biển lửa chạy ra khỏi chiếc xe tăng ngay trước khi nó phát nổ.
Kênh Grey Zone cho biết đoạn phim “tự nói lên điều đó”.
“Ít nhất 30 mảnh phương tiện bị mất, lính tăng bốc cháy chạy khắp nơi và cảnh quay giống như từ bộ phim hỏa ngục kể về cuộc chiến ở Chechnya với thiết giáp chở quân nghiền nát binh lính của chính mình.”
4. YouTube ngừng hoạt động trên quy mô lớn ở Nga
Theo các trang web giám sát DownDetector và Downradar, người dùng trên khắp nước Nga đã báo cáo sự việc vào ngày 1 tháng 8 khi truy cập trang web YouTube và xem video.
Tin tức này xuất hiện vài ngày sau khi một nhà lập pháp Nga cảnh báo rằng chính phủ sẽ cố tình làm chậm tốc độ tải YouTube để đáp lại việc Google từ chối tuân thủ các yêu cầu của chính quyền Nga.
Theo DownDetector, tình trạng tắc nghẽn trên quy mô lớn bắt đầu ngay sau nửa đêm, khi hơn 400 khiếu nại được ghi nhận tăng đột biến. Con số này giảm xuống còn khoảng 200 đơn khiếu nại vào khoảng 9 giờ sáng giờ địa phương.
Số lượng sự việc lớn nhất được báo cáo ở Mạc Tư Khoa, nhưng người dùng cũng gặp phải sự việc ở các khu vực phía tây như Leningrad hoặc Krasnodar Krai hoặc ở các vùng viễn đông của đất nước, như Vladivostok.
Hiện tại, vẫn chưa rõ liệu sự việc xuất phát từ trục trặc kỹ thuật hay do sự can thiệp có chủ ý.
Sự việc với YouTube đã được ghi nhận ở một số quốc gia khác, như Vương quốc Anh hoặc Hoa Kỳ, suốt cả ngày 31 tháng 7, mặc dù với số lượng không cao như vậy và trước khi xảy ra tình trạng ngừng hoạt động ở Nga.
Nhà lập pháp Nga Alexander Khinshtein ngày 25 Tháng Bẩy cho biết chính quyền Nga sẽ giảm tốc độ của dịch vụ video còn chỉ khoảng 70% vào cuối tuần tới.
Việc Nga đàn áp quyền tự do ngôn luận, đặc biệt liên quan đến thông tin trái ngược với các tường thuật của nước này về cuộc chiến toàn diện, đã gia tăng kể từ năm 2022.
Vào ngày 12 tháng 7, tờ báo thân nhà nước Nga Gazeta.ru đưa tin rằng chính phủ Nga có kế hoạch chặn hoàn toàn YouTube vào tháng 9, mặc dù Điện Cẩm Linh bác bỏ tuyên bố này.
Đầu tháng 7, YouTube đã chặn tài khoản của một số nghệ sĩ Nga nằm trong danh sách trừng phạt của Liên Hiệp Âu Châu vì ủng hộ nỗ lực chiến tranh của Mạc Tư Khoa, chẳng hạn như Yaroslav Dronov, Polina Gagarina hoặc Grigory Leps.
5. Trực thăng Mi-8 của Nga bị rơi sâu bên trong Donetsk do Mạc Tư Khoa nắm giữ
Tờ Newsweek cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Russian Mi-8 Helicopter Downed Deep Inside Moscow-Held Donetsk: Reports”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Kim Thúy.
Hôm Thứ Năm, 01 Tháng Tám, Leonid Pasechnik, lãnh đạo khu vực Luhansk, do Nga bổ nhiệm xác nhận rằng Nga đã mất một máy bay trực thăng Mi-8 ở miền đông Ukraine. Đây là một đòn giáng nữa vào lực lượng không quân Mạc Tư Khoa.
Một số tài khoản quân sự Nga hôm thứ Tư cho biết quân đội Nga đã mất một máy bay trực thăng đa năng Mi-8 gần thành phố Donetsk phía đông Ukraine, nơi đang diễn ra cuộc giao tranh ác liệt nhất giữa quân đội Nga và Ukraine.
Ukraine có thể đã sử dụng máy bay điều khiển từ xa để tấn công chiếc Mi-8, được cho là do Lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga vận hành, “vào thời điểm cất cánh”. Nếu được xác nhận, phạm vi của cuộc tấn công từ tiền tuyến ở miền đông Ukraine “là rất đáng kể”.
Tuy nhiên, các báo cáo trái ngược nhau, bao gồm cả những báo cáo được truyền thông Nga đưa tin, dường như lại cho rằng chiếc trực thăng Mi-8 đã bị các hệ thống phòng không của chính Nga bắn hạ.
“Chưa có thông tin chính xác về phi hành đoàn của chiếc Mi-8 gần Donetsk”, một blogger quân sự người Nga khác, là người chủ yếu tập trung vào lực lượng không quân và phi đội trực thăng của Nga, cho biết hôm thứ Tư.
Trong suốt hơn hai năm chiến tranh toàn diện ở Ukraine, cả Mạc Tư Khoa và Kyiv đều phải hứng chịu những đòn giáng nặng nề vào các phi đội máy bay có người lái của họ, trong đó có cả máy bay trực thăng.
Theo số liệu của Ukraine, Nga đã mất 326 máy bay trực thăng của Nga kể từ tháng 2 năm 2022.
Ukraine trước đó cho biết họ đã tấn công và hạ gục trực thăng Mi-8 của Nga. Hôm Chúa Nhật, cơ quan tình báo quân sự GUR của Ukraine cho biết một chiếc trực thăng Mi-8 đã “cháy” tại một phi trường quân sự ở thành phố Samara phía tây nam nước Nga hồi đầu tháng này sau khi Kyiv thực hiện các hoạt động phá hoại trên ba chiếc trực thăng bên trong lãnh thổ Nga.
Vào giữa tháng 4 năm 2024, GUR cho biết một máy bay trực thăng vận tải Mi-8 của Nga đã bị “phá hủy” tại cùng một phi trường, mặc dù cơ quan này đã không công khai tuyên bố chịu trách nhiệm về việc loại nó khỏi vòng chiến.
GUR trước đây cho biết, mỗi chiếc trực thăng Mi-8 có thể có giá lên tới 15 triệu Mỹ Kim.
6. Lửa xé toạc nhà máy sản xuất phụ tùng quân sự, và không gian của Nga
Tờ Newsweek cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Fire Rips Through Russian Factory Making Military, Space Components”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Kim Thúy.
Chính quyền địa phương hôm thứ Ba đưa tin một đám cháy lớn đã thiêu rụi một nhà máy của Nga ở Yekaterinburg, nơi sản xuất các phụ tùng quân sự và không gian.
Bộ Tình trạng khẩn cấp Nga cho biết, ngọn lửa đã nhấn chìm 800 mét vuông NPO Avtomatiki, một công ty con của cơ quan vũ trụ Roscosmos của Nga, trước khi được dập tắt. Truyền thông địa phương đưa tin mái và tường của tòa nhà bị sập.
Nhà máy này là nhà phát triển và sản xuất hệ thống điều khiển điện tử cho các tổ hợp hỏa tiễn, đồng thời sản xuất hệ thống điều khiển cho các phương tiện phóng Soyuz-2 của Nga, được thiết kế cho các sứ mệnh quỹ đạo Trái đất thấp.
Đã có vô số vụ cháy bí ẩn ở Nga kể từ khi nhà độc tài Vladimir Putin xâm lược Ukraine vào ngày 24 tháng 2 năm 2022. Ukraine hiếm khi tuyên bố chịu trách nhiệm về các cuộc tấn công trên đất Nga.
Những bức ảnh được lan truyền trên mạng cho thấy một cột khói đen khổng lồ bốc lên không trung.
Bộ Tình trạng khẩn cấp Nga cho biết lực lượng cứu hỏa đang nỗ lực dập tắt ngọn lửa nhấn chìm một tòa nhà “bằng các sản phẩm hóa học”.
Nguyên nhân vụ cháy vẫn chưa rõ ràng, nhưng cơ quan truyền thông địa phương E1 đưa tin rằng công việc hàn đang được tiến hành khi đám cháy bắt đầu. “Hai bình oxy có thể được đặt tại địa điểm này,” cơ quan này cho biết.
Cơ quan báo chí của nhà máy đã phủ nhận những thông tin đó và nói với hãng thông tấn nhà nước Nga RIA Novosti: “Chúng tôi chưa bình luận về lý do. Tôi có thể nói rằng không có công việc hàn nào được thực hiện.”
Một lực lượng an ninh địa phương nói với RIA Novosti: “Theo thông tin ban đầu, bản chất của vụ cháy là ở gia đình”.
Không có thương vong nào được báo cáo. Newsweek đã liên hệ với Bộ Quốc phòng Nga để yêu cầu bình luận qua email.
Trung tâm An ninh Thông tin và Truyền thông Chiến lược Ukraine (SPRAVDI) đã chia sẻ đoạn phim về vụ cháy trên X,, vào hôm thứ Ba.
SPRAVDI viết: “Các nhà máy tham gia sản xuất các bộ phận không thể thiếu của cỗ máy chiến tranh của Nga tiếp tục trải qua một tháng khó khăn khi một trong những nhà sản xuất thiết bị điện tử quân sự lớn nhất của Nga hôm nay tan thành mây khói ở Ekaterinberg”.
Anton Gerashchenko, cựu cố vấn của Bộ trưởng Nội vụ Ukraine, mô tả nhà máy trên đường X là “một trong những doanh nghiệp lớn nhất ở Liên bang Nga trong lĩnh vực phát triển và sản xuất hệ thống điều khiển và thiết bị điện tử”.
Hỏa hoạn thường xuyên xảy ra tại các tòa nhà có liên quan đến quân đội Nga trong suốt cuộc chiến.
Vào tháng 6, một trận hỏa hoạn đã nhấn chìm một tòa nhà trong khuôn viên văn phòng ở Mạc Tư Khoa, nơi thiết kế và sản xuất một số máy bay quân sự tiên tiến nhất của Putin, hãng tin MSK1 của Mạc Tư Khoa đưa tin.
Cơ quan truyền thông dẫn lời một nhân chứng nói rằng “ngọn lửa không ngừng nghỉ” tại Cục thiết kế Sukhoi, có trụ sở chính ở khu vực Mạc Tư Khoa.
Cục thiết kế Sukhoi chịu trách nhiệm sản xuất nhiều máy bay phản lực quân sự của Nga, bao gồm Su-25, Su-27, Su-28, Su-30 và các loại Su-35, Su-57 tiên tiến hơn.
7. Nga phải có mặt tại hội nghị thượng đỉnh hòa bình tiếp theo để chấm dứt chiến tranh, Tổng thống Zelenskiy nói
Ukraine cùng với hầu hết các nước tin rằng Nga phải có mặt tại hội nghị thượng đỉnh hòa bình lần thứ hai vào tháng 11 để chấm dứt chiến tranh, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy nói với truyền thông Pháp trong cuộc phỏng vấn công bố hôm 31 Tháng Bẩy và được công bố hôm Thứ Năm, 01 Tháng Tám.
Khi cuộc chiến ở Nga kéo dài sang năm thứ ba, Kyiv cho biết họ có ý định mời một đại diện của Nga tới hội nghị lần thứ hai để trình bày kế hoạch hòa bình dựa trên công thức hòa bình của Zelenskiy và ý kiến quốc tế.
Cho đến nay, chưa có lời mời chính thức nào được gửi đi, nhưng Thứ trưởng Ngoại giao Nga Mikhail Galuzin đã nói rằng Mạc Tư Khoa sẽ không tham gia sự kiện này.
Nga không được mời tham dự hội nghị thượng đỉnh hòa bình toàn cầu đầu tiên được tổ chức trong hai ngày 15 và 16 Tháng Sáu tại Thụy Sĩ.
“Tôi tin - cũng như hầu hết các nước - rằng tại hội nghị thượng đỉnh hòa bình lần thứ hai vào tháng 11, các đại diện của Nga phải có mặt, nếu không chúng tôi sẽ không đạt được kết quả khả thi”,Tổng thống Zelenksy nói.
“Nếu cả thế giới muốn họ ngồi vào bàn đàm phán, thì chúng tôi không thể chống lại điều đó.”
Zelenskiy nhắc lại rằng một nền hòa bình công bằng cho Ukraine phải bao gồm việc khôi phục toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, đồng thời nói thêm rằng điều này “không có nghĩa là chúng tôi phải làm điều đó chỉ bằng vũ lực”.
“Hôm nay, chúng tôi ở tiền tuyến chừng nào Nga còn muốn tiến hành chiến tranh. Và sau đó chúng tôi có thể giải quyết những vấn đề này bằng con đường ngoại giao, nếu Nga muốn”, ông nói.
Khi được hỏi liệu ông có đang xem xét khả năng nhượng lại các lãnh thổ của Ukraine hay không, Zelenskiy nói rằng đây “không phải là một lựa chọn” và không tổng thống nào có thể giải quyết bất kỳ vấn đề nào về toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine mà không có người Ukraine.
“Nó đi ngược lại Hiến pháp Ukraine… Những người nắm quyền không có quyền chính thức từ bỏ lãnh thổ của mình. Để điều đó xảy ra, người dân Ukraine phải mong muốn điều đó”, ông nói.
Điện Cẩm Linh đã nhiều lần bác bỏ các nỗ lực hòa bình của Ukraine và công thức 10 điểm của nước này là không phù hợp, gọi đó là “tối hậu thư”.
Phát biểu một ngày trước hội nghị thượng đỉnh Thụy Sĩ, Putin cho biết, để đàm phán hòa bình, Ukraine phải rút hoàn toàn khỏi 4 tỉnh bị tạm chiếm một phần mà Mạc Tư Khoa sáp nhập trái phép vào năm 2022. Kyiv bác bỏ yêu cầu này.
8. An ninh khám xét tòa nhà Quốc hội Moldova trong vụ án gián điệp
Các nguồn tin trong cơ quan tình báo nói với RFE/RL Moldova rằng cuộc khám xét có liên quan đến một vụ gián điệp nhắm vào nhà lãnh đạo bộ phận pháp lý của Quốc hội Moldova, Ion Creanga.
Creanga bị cáo buộc bị bắt khi truyền thông tin cho nhân viên đại sứ quán Nga ở Chisinau.
Phát ngôn nhân của Cơ quan Tình báo và An ninh nói với RFE/RL Moldova: “Hiện tại, các hoạt động tố tụng đang được thực hiện trong một vụ án hình sự dưới sự lãnh đạo của các công tố viên của Văn phòng Công tố viên về chống tội phạm và các vụ án đặc biệt”.
Phát ngôn nhân cho biết: “Chúng tôi sẽ quay lại với nhiều thông tin chi tiết hơn trong vài ngày tới.
Căng thẳng giữa Mạc Tư Khoa và Chisinau đã gia tăng kể từ tháng 2 năm 2022 trong bối cảnh lo ngại rằng cuộc chiến của Nga ở Ukraine có thể lan sang Moldova qua ngã Transnistria, một lãnh thổ ly khai không được công nhận, nơi quân đội Nga tiếp đón quân đội Nga từ năm 1991.
Các quan chức Moldova đã nhiều lần cáo buộc Nga can thiệp bầu cử và cố gắng gây bất ổn.
Moldova đã trục xuất 45 nhà ngoại giao và nhân viên đại sứ quán Nga vào mùa hè năm 2023 do “nhiều hành động không thân thiện”.
Truyền thông Moldova đưa tin đại sứ quán Nga ở Chisinau đã lắp đặt 28 “ăng-ten gián điệp” trên sân thượng, có thể được sử dụng cho mục đích thu thập tín hiệu tình báo.
Tin tức nổi lên vào tháng 6 năm 2024 rằng Igor Gorgan, cựu Tổng tham mưu trưởng quân đội Moldova, đang làm người cung cấp thông tin cho cơ quan tình báo quân đội Nga.
Vị tướng này, là người mất chức vào năm 2021 sau khi Tổng thống thân phương Tây Maia Sandu nhậm chức, được cho là vẫn tiếp tục sử dụng các mối liên hệ của mình trong Bộ Quốc phòng và chuyển thông tin nhạy cảm về Moldova và Ukraine cho Nga.
Sandu phải đối mặt với việc tái tranh cử và một cuộc trưng cầu dân ý về việc Moldova gia nhập Liên Hiệp Âu Châu vào tháng 10.
9. Phải chăng động lực cho các cuộc đàm phán hòa bình đang được vun đắp?
Giáo sư Timothy Ash là thành viên của Viện Nghiên Cứu Chatham House. Ông vừa có một bài viết trên tờ Kyiv Independent với nhan đề “Is momentum building for peace talks?”, nghĩa là “Phải chăng động lực cho các cuộc đàm phán hòa bình đang được vun đắp?”
Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thu Trinh.
Trong tuần qua, một số diễn biến cho thấy động lực có thể đang được tạo dựng cho các cuộc đàm phán hòa bình ở Ukraine.
Thứ nhất, Ukraine dường như đã có những nhượng bộ đáng kể trong đàm phán với các chủ công phiếu, cho thấy triển vọng tái cơ cấu nợ vào tháng 9. Sự cấp bách này chỉ có ý nghĩa nếu có kỳ vọng rằng chiến tranh có thể sớm kết thúc, cho phép Ukraine tiếp cận thị trường để hỗ trợ tái thiết. Eurobonds đã tăng mạnh kể từ ngày 22 tháng 7, phản ánh mức độ thuận lợi của thỏa thuận này đối với các chủ công phiếu.
Thứ hai, các chuyến thăm gây tranh cãi của Thủ tướng Hung Gia Lợi Viktor Orban tới Kyiv, Mạc Tư Khoa, Bắc Kinh và Mar-a-Lago đã làm dấy lên những đồn đoán. Chắc chắn là không có lửa thì không có khói.
Thứ ba, chuyến đi của cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson tới Mar-a-Lago đã dẫn đến việc ông công bố một kế hoạch hòa bình cho Ukraine.
Thứ tư, chuyến thăm của Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba tới Trung Quốc, đó là chuyến thăm đầu tiên kể từ cuộc xâm lược toàn diện, đã dẫn đến một thông cáo chung. Kuleba nhấn mạnh sự cần thiết của các cuộc đàm phán hòa bình nghiêm chỉnh với Nga, đồng thời đề cập đến một thỏa thuận hòa bình tiềm năng giữa Trung Quốc và Brazil, trước đây đã bị Ukraine hạ thấp. Bộ trưởng ngoại giao Ả Rập Saudi cũng đã đến Kyiv cách đây ít lâu một lần nữa, sau chuyến viếng thăm đầu tiên sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga.
Thứ năm, các cuộc thăm dò ý kiến gần đây cho thấy thái độ ở Ukraine đang thay đổi theo hướng nhượng bộ.
Quan điểm của người Ukraine về cơ bản là:
a) Nga phải rút lui về vị trí của mình như trước cuộc xâm lược toàn diện;
b) Ukraine đồng ý thảo luận về tương lai lâu dài của Crimea và các khu vực bị Nga tạm chiếm ở tỉnh Donetsk và Luhansk;
c) không có cam kết ngay lập tức về tư cách thành viên NATO cho Ukraine, nhưng có sự bảo đảm an ninh nghiêm chỉnh từ phương Tây;
và d) Ukraine trở thành thành viên Liên minh Âu Châu.
Ngày càng có nhiều lo ngại rằng nếu ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa Ông Donald Trump giành chiến thắng vào tháng 11, sự ủng hộ của phương Tây dành cho Ukraine có thể giảm đi, khiến Ukraine phải đàm phán từ vị thế có sức mạnh tương đối. Tuy nhiên, đáng chú ý là phương Tây đang giải ngân trước cho Ukraine từ gói trị giá 61 tỷ Mỹ Kim của Mỹ và 50 tỷ Mỹ Kim từ lãi suất đối với các tài sản bị đóng băng của Nga. Ukraine cũng đang nhận được chiến đấu cơ F-16, cho thấy sự hỗ trợ quân sự đáng kể.
Một số người ở phương Tây có thể muốn đạt được một thỏa thuận hòa bình trước cuộc bầu cử Mỹ để từ chối tuyên bố chiến thắng tiềm năng của Ông Trump, thay vào đó trao nó cho ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Kamala Harris. Bắc Kinh cũng có thể muốn có một thỏa thuận hòa bình để tránh nhiệm kỳ tổng thống của Ông Trump, điều này có thể dẫn đến các cuộc chiến thương mại nghiêm trọng. Sự không hài lòng của Trung Quốc đối với mối quan hệ ngày càng tăng của Putin với Bắc Hàn càng làm tình hình thêm phức tạp.
Việc Ông Trump lựa chọn Thượng nghị sĩ JD Vance làm ứng cử viên phó tổng thống của ông có thể là giọt nước tràn ly cuối cùng đối với Trung Quốc, vì họ dự đoán các cuộc chiến thương mại lớn trong nhiệm kỳ thứ hai của Ông Trump, hoặc nhiệm kỳ của Vance, nếu Ông Trump không thể hoàn thành nhiệm kỳ của mình, vì ông sẽ là nhà lãnh đạo tổng thống lớn tuổi nhất từng được bầu.
Dưới thời Tổng thống Biden, Mỹ đã nới lỏng thuế quan thương mại đối với Trung Quốc, có thể là để cảm ơn sự hỗ trợ hạn chế của Trung Quốc dành cho Nga. Trung Quốc cảm thấy họ có thể đảm đương được nhiệm kỳ tổng thống của Harris, trong khi phe diều hâu của Đảng Cộng hòa thấy trước xung đột không thể tránh khỏi.
Putin được cho là mong muốn một thỏa thuận, để tránh các lệnh trừng phạt ngày càng trở nên đáng xấu hổ mặc dù không làm tê liệt nghiêm trọng nền kinh tế Nga. Người ta có thể lập luận rằng Putin hy vọng chờ đợi chiến thắng của Ông Trump vào tháng 11 để xem có những thay đổi nào đó hay không. Tuy nhiên, Trung Quốc lại mong muốn chính quyền Harris, Nga có thể khó cưỡng lại mong muốn áy của Trung Quốc. Các biện pháp trừng phạt của phương Tây gây tổn hại nhưng không làm sụp đổ nền kinh tế Nga, trong khi việc mất đi sự hỗ trợ của Trung Quốc sẽ là thảm họa.
Có những rủi ro rõ ràng. Đầu tiên, bất kỳ nền hòa bình nào liên quan đến nhượng bộ lãnh thổ đều có thể gây bất ổn chính trị cho Ukraine, tạo ra những cơ hội trong tương lai cho Putin. Thứ hai, Putin có thể không nghiêm chỉnh về hòa bình và có thể sử dụng lệnh ngừng bắn để tập hợp lại cho một cuộc xâm lược khác.
Tôi tin rằng Putin có mục tiêu kiểm soát toàn bộ Ukraine và có khả năng sẽ xâm lược lần nữa. Do đó, những bảo đảm an ninh mạnh mẽ, tương tự như tư cách thành viên của Israel hoặc NATO là rất quan trọng đối với Ukraine trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào. Bản ghi nhớ Budapest 2.0 chứng minh là không đủ.