Walter Sánchez Silva của ACI Prensa, đối tác tin tức tiếng Tây Ban Nha của CNA, ngày 9 tháng 11 năm 2024, có bài viết về nạn nhân bệnh ung thư trong viễn ảnh đức tin Công Giáo. Ông viết:
“Bạn bị ung thư.” Những từ ngắn gọn nhưng gây sốc này khơi dậy nhiều cảm xúc ở bệnh nhân và những người xung quanh, bao gồm cả nỗi sợ hãi cái chết.
Chống lại ung thư không phải là điều dễ dàng và nhiều người không biết phải làm gì trong tình huống như vậy, ngoài ý định tốt và một số trực giác.
Bốn chuyên gia về chủ đề này có một số công cụ thiết thực để hỗ trợ những người mắc căn bệnh này, căn bệnh đã cướp đi sinh mạng của 1.4 triệu người trong tổng số 4.2 triệu ca bệnh chỉ tính riêng ở châu Mỹ vào năm 2022, theo Tổ chức Y tế Liên châu Mỹ (PAHO).
Sự tương cảm [empathy], chìa khóa để đối phó với bệnh ung thư
“Điều đầu tiên cần làm đối với một người mắc bệnh ung thư là phải có nhiều sự tương cảm, vì căn bệnh này không phải là một căn bệnh đơn giản,” Yvo Luren Fernández Montoro chia sẻ với ACI Prensa, đối tác tin tức tiếng Tây Ban Nha của CNA.
Fernández là một bác sĩ chuyên khoa ung thư và bác sĩ trị liệu tâm lý với 23 năm kinh nghiệm, trong đó có bảy năm làm việc tại Viện Quốc gia về Bệnh ung thư, cơ sở y tế chuyên khoa nhất về chủ đề này tại Peru, nơi tiếp nhận hàng nghìn bệnh nhân mỗi năm.
“Sự tương cảm bao gồm việc nhận ra và hiểu rằng người đó, trước khi nhận được chẩn đoán ung thư, đã cảm thấy lo lắng, vì bệnh nhân đang phải đối diện với điều gì đó khó khăn mà không ai muốn đối diện”, chuyên gia này, người đã phải chịu đựng cái chết của cha mình do ung thư vào năm 2019, cho biết thêm.
Fernández lưu ý rằng điều này là như vậy vì “ung thư gắn liền chặt chẽ với cái chết”.
“Mặc dù ngày nay mối quan hệ này không còn gần gũi nữa”, vì có rất nhiều tiến bộ khoa học cho phép điều trị tốt hơn, ông nói, nhưng “chỉ cần nghe về khả năng bạn đang mắc phải căn bệnh này thôi là bạn đã nghĩ đến cái chết rồi”.
“Chúng ta phải nhắc nhở những người đang bị bệnh về hai điều thiết yếu: Họ bị ung thư, nhưng họ vẫn còn sự sống và miễn là còn sự sống, vẫn còn những điều có thể làm được. Và miễn là còn những điều có thể làm được, vẫn còn những lựa chọn để mang lại ý nghĩa cho cuộc sống và để có ý nghĩa trong cuộc sống”, ông nói.
“Một người phải đối diện với căn bệnh ung thư bằng khả năng của mình, hoặc bằng cảm xúc hoặc bằng cách tìm kiếm giải pháp dựa trên các cơ hội. Và điều này phải được ưu tiên”, Fernández nói.
Theo PAHO, các loại ung thư được chẩn đoán thường xuyên nhất ở nam giới tại Châu Mỹ là tuyến tiền liệt (8,6%), phổi (11,7%), trực tràng (10,2%) và bàng quang (5,9%). Ở phụ nữ, các loại ung thư thường gặp nhất là vú (30,7%), phổi (10,3%), trực tràng (9,6%) và thân tử cung (6,4%).
Với căn bệnh ung thư, cả gia đình ‘cảm thấy ốm’
Cha Mateo Bautista García, một linh mục người Tây Ban Nha dòng Camillian, cũng là một y tá có bằng tiến sĩ về thần học của mục vụ chăm sóc sức khỏe, giải thích rằng “giống như bất cứ căn bệnh nào, ung thư gây ra nhiều nỗi sợ hãi và câu hỏi, ngay cả ở bình diện tâm linh”.
“Trước hết, ung thư đồng nghĩa với cái chết đối với nhiều người. Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, điều đó thật đau lòng. Với căn bệnh ung thư, cả gia đình ‘cảm thấy ốm’”, cha nói.
Vì lý do này, “mỗi người bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này phải có người cố vấn, được một hoặc nhiều người đủ trình độ, gần gũi và tương cảm đi cùng liên tục” từ “đầu đến cuối quá trình, trong mọi khía cạnh của con người: thể chất, cảm xúc, tinh thần, quan hệ, dựa trên giá trị và tâm linh,” vị linh mục giải thích, người cũng được biết đến với hơn 160 lần hiến máu.
Sự hỗ trợ của gia đình là ‘nền tảng’
Đối với Bác sĩ Diego Díaz Bravo, một bác sĩ tại khoa ung thư phụ khoa tại Bệnh viện quốc gia Edgardo Rebagliati, bệnh viện lớn nhất Peru, cho biết “sự hiện diện của gia đình là nền tảng mọi lúc, ngay cả khi chính bệnh nhân nói rằng anh ấy muốn tự mình xử lý hoặc quản lý tình hình”.
Gia đình, Díaz chỉ ra, không chỉ đồng hành mà còn giúp quản lý và xử lý thông tin, cũng như cung cấp sự giúp đỡ tâm lý cần thiết, hợp tác với “tinh thần vượt qua bệnh tật. Gia đình thường thể hiện tình cảm và sự quan tâm khi đồng hành cùng bệnh nhân ung thư trong thời điểm khó khăn như thế này”.
‘Biết ơn, cầu xin sự tha thứ, nói lời yêu thương và tạm biệt’
Ingrid Oullón Henao là một y tá chuyên về chăm sóc giảm đau và là giám đốc của Acompañándote (“Đồng hành cùng bạn”) tại Medellín, Colombia, một sáng kiến đã cung cấp hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân và gia đình của họ trong 10 năm.
Oullón giải thích với ACI Prensa rằng “gia đình và bạn bè là mạng lưới hỗ trợ chính, rất quan trọng đối với quá trình của những người mắc bệnh nan y”. Vòng tròn hỗ trợ này giúp bệnh nhân ung thư “thỏa mãn các nhu cầu tinh thần như được công nhận là một con người, sắp xếp cuộc sống của bạn, có hy vọng, bày tỏ tình cảm tôn giáo, trải nghiệm sự tha thứ, nhận ra cuộc sống ở thế giới bên kia, đánh giá cuộc sống của bạn và trải nghiệm tình yêu”.
Về những cách cụ thể mà bệnh nhân ung thư có thể được hỗ trợ, chuyên gia đã đề cập đến những điều sau: “Có mặt và sẵn sàng; lắng nghe một cách đặc biệt, yêu thương, kiên nhẫn và chú ý, tôn trọng những khoảnh khắc im lặng; có lòng trắc ẩn; giới thiệu đến các chuyên gia kịp thời; giúp đỡ các công việc hàng ngày; cho phép người đó khóc và bày tỏ cảm xúc của mình", và cuối cùng là "nói lời cảm ơn, cầu xin sự tha thứ, nói rằng tôi yêu bạn và nói lời tạm biệt".
Vị trí của Thiên Chúa
Nhà trị liệu tâm lý Fernández nhấn mạnh rằng "đức tin là một yếu tố rất quan trọng. Tâm linh cũng giúp tìm ra giải pháp. Không phải tất cả mọi người đều có đức tin, nhưng nhiều người có thể tìm kiếm một đấng tối cao hoặc Thiên Chúa".
Nhà tâm lý học chuyên gia, người đã là thành viên của Hội Anh em Chúa tể các phép lạ trong hơn 20 năm, cho biết "với những người theo thuyết bất khả tri và vô thần, chúng ta phải tôn trọng lập trường của họ, nhưng khi có đức tin vào Thiên Chúa, điều đó giúp ích rất nhiều vì nó mang lại sự an ủi, hy vọng và động lực".
"Chúa tể các phép lạ" là hình ảnh Chúa Kitô bị đóng đinh được tôn kính đặc biệt ở Peru với một cuộc rước ngoài trời hàng năm.
Oullón nhấn mạnh rằng “đối với những ai trong chúng ta tin rằng mình là những tạo vật được Chúa tạo ra, vĩnh cửu và bất tử”, thì cũng nên ghi nhớ rằng sau khi chết, nếu chúng ta sống tốt, Thiên Chúa vẫn chờ đợi “để tiếp tục quá trình siêu việt về mặt tâm linh của chúng ta” và “niềm tin này lấp đầy chúng ta với hy vọng!”
Ngoài ra, và như một yếu tố rất quan trọng, trong số bảy bí tích của mình, Giáo Hội Công Giáo ban bí tích xức dầu bệnh nhân, có mục đích “ban một ân sủng đặc biệt cho người Kitô hữu đang trải qua những khó khăn vốn có trong tình trạng bệnh nặng hoặc tuổi già”, theo số 1527 của Sách Giáo lý Công Giáo.
“Mỗi khi một Kitô hữu bị bệnh nặng, họ có thể được xức dầu bệnh nhân, và cả khi, sau khi họ đã được xức dầu, bệnh tình trở nên trầm trọng hơn”, sách giáo lý nêu trong số 1529, và trong số 1530 quy định rằng “chỉ có linh mục hoặc giám mục mới có thể cử hành bí tích này” vì điều này bao hàm việc tha thứ tội lỗi cho người bệnh.
Làm thế nào để phòng ngừa ung thư?
Díaz cho biết mọi người nên đi khám ung thư ít nhất một lần một năm, đặc biệt là sau 40 tuổi, khi nam giới có nhiều khả năng mắc ung thư tuyến tiền liệt và phụ nữ có nhiều khả năng mắc ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng.
Nếu đã thực hiện theo dõi tốt và xem xét tiền sử gia đình và những người khác từng mắc bệnh, thì "có thể chẩn đoán sớm và kịp thời, điều này sẽ giúp tăng tỷ lệ sống sót", ông giải thích.
Bác sĩ ung thư lưu ý rằng nên tầm soát tuyến tiền liệt và đường tiêu hóa ở nam giới, chụp nhũ ảnh và xét nghiệm Pap ở phụ nữ cho mục đích này.
"Cuối cùng, điều quan trọng là mỗi gia đình phải lên kế hoạch kiểm tra phòng ngừa hàng năm, vì điều này sẽ giúp chẩn đoán kịp thời và điều trị ít triệt để hơn", chuyên gia kết luận.
Chống lại ung thư không phải là điều dễ dàng và cũng không phải là nhiệm vụ mà bất cứ ai cũng muốn giải quyết, nhưng những công cụ này có thể giúp những người phải đối diện với tình trạng này và động viên những người bệnh luôn ở trong lòng Chúa.
“Đối với những ai đang phải chịu đựng bệnh tật, dù là tạm thời hay mãn tính, tôi muốn nói điều này: Đừng xấu hổ vì khao khát sự gần gũi và dịu dàng của bạn! Đừng che giấu điều đó và đừng bao giờ nghĩ rằng bạn là gánh nặng cho người khác. Tình trạng của người bệnh thúc giục tất cả chúng ta hãy thoát khỏi nhịp sống hối hả để khám phá lại chính mình”, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nói trong thông điệp của ngài cho Ngày Thế giới Người bệnh năm 2024.
Tóm lại, đây là bảy cách thiết thực mà bạn có thể giúp đỡ bệnh nhân ung thư:
1. Thực hành sự tương cảm. Nhận ra nỗi đau khổ và lo lắng của bệnh nhân, hiểu được trải nghiệm của họ và thể hiện lòng cảm thương. Nhắc nhở bệnh nhân rằng, mặc dù họ bị ung thư, họ cũng có cuộc sống và tìm cách mang lại ý nghĩa cho giai đoạn này.
2. Cung cấp sự hỗ trợ về mặt tình cảm liên tục. Đảm bảo rằng bệnh nhân cảm thấy được đồng hành, từ khi chẩn đoán cho đến khi kết thúc quá trình. Thu hút sự tham gia của gia đình, để họ gần gũi và hỗ trợ về mặt tinh thần và cảm xúc.
3. Duy trì hệ thống hỗ trợ mạnh mẽ. Gia đình và bạn bè đóng vai trò thiết yếu đối với sự ổn định về mặt cảm xúc của bệnh nhân. Họ giúp xử lý tình huống và khuyến khích bệnh nhân giữ vững tinh thần và hy vọng.
4. Cho phép cảm xúc được thể hiện. Có mặt để lắng nghe mà không phán xét, kiên nhẫn và cho phép bệnh nhân thể hiện bản thân, ngay cả trong những khoảnh khắc im lặng. Hãy để người đó cảm thấy thoải mái khi khóc và nói về nỗi sợ hãi và cảm xúc của mình.
5. Thể hiện lòng biết ơn và sự hòa giải. Khuyến khích bệnh nhân nói "cảm ơn", "xin lỗi", "tôi yêu bạn" và "tạm biệt" khi cần, giúp người đó tìm thấy sự bình yên nội tâm.
6. Cung cấp sự hỗ trợ dựa trên các tín ngưỡng tâm linh. Đức tin và tâm linh có thể là nguồn an ủi và hy vọng. Đối với những bệnh nhân có niềm tin, cầu nguyện, xức dầu cho người bệnh và sự hướng dẫn tâm linh có thể là sự hỗ trợ tuyệt vời.
7. Hỗ trợ các nhiệm vụ thực tế. Cung cấp sự giúp đỡ cho các hoạt động hàng ngày có thể khó khăn đối với bệnh nhân, chẳng hạn như giấy tờ, đi lại hoặc thậm chí là công việc nhà.