John Touhey của Aleteia, vào ngày cuối năm 31/12/24, nhìn lại năm qua bằng việc nghĩ tới từ ngữ Nhà xuất bản Oxford dùng để gọi nó: Não thối (Brain rot):

Khi Oxford công bố từ ngữ của năm 2024, phản ứng của mọi người thay đổi từ ghê tởm đến ngạc nhiên. Sau đây là lý do tại sao chúng ta nên nghiêm túc xem xét lựa chọn này.

Hàng năm, Nhà xuất bản Đại học Oxford sẽ chọn một từ ngữ của năm phản ảnh "tâm trạng và cuộc trò chuyện đã góp phần định hình năm qua". Từ ngữ của năm 2024 không hẳn là dễ chịu. Trên thực tế, nó khá đáng lo ngại: não thối.

Các nhà từ điển học tại Oxford định nghĩa chứng não thối là "sự suy thoái được cho là về trạng thái tinh thần hoặc trí tuệ của người ta, đặc biệt được xem là kết quả của việc tiêu thụ quá nhiều tài liệu (đặc biệt là nội dung trực tuyến) được coi là tầm thường hoặc không có thách thức. Ngoài ra: nó là một thứ gì đó được mô tả là có khả năng dẫn đến sự suy thoái như vậy”.

Một thuật ngữ cũ với một sự thay đổi mới

Theo Oxford, chứng não thối không phải là một thuật ngữ mới. Lần đầu tiên nó được Henry David Thoreau sử dụng trong cuốn sách Walden xuất bản năm 1854 của ông, trong đó ông suy nghĩ về cách công chúng thích những ý tưởng đơn giản hơn những ý tưởng phức tạp và tinh tế hơn:

"Trong khi nước Anh nỗ lực chữa khỏi chứng khoai tây thối, thì liệu có nỗ lực nào để chữa khỏi chứng não thối - thứ đang lan rộng và gây tử vong hơn nhiều không?"

Các thế hệ trẻ ngày nay đã áp dụng khái niệm của Thoreau và áp dụng nó vào văn hóa trực tuyến như một nhãn hiệu cho nội dung thiếu bản chất hoặc giá trị thực sự. Nó cũng đề cập đến tác động của nội dung đó đối với người đọc.

Chứng não thối có thực sự không?

Nhà xuất bản Đại học Oxford nhấn mạnh rằng chứng não thối không phải là định nghĩa lâm sàng của một căn bệnh. Tuy nhiên, có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy việc lạm dụng mạng xã hội đã tác động tiêu cực đến nhận thức của con người, đặc biệt là ở thế hệ trẻ.

Khả năng tập trung đã giảm mạnh, trong khi khả năng ghi nhớ thông tin và trí nhớ cũng có vẻ đang giảm. Theo một nghiên cứu trên tạp chí khoa học Nature, việc sử dụng internet có vấn đề (PUI) thậm chí có thể làm giảm lượng chất xám trong não của chúng ta.

Mặc dù vẫn còn nhiều điều cần tìm hiểu, nhưng bất cứ ai dành quá nhiều thời gian để lướt qua nội dung vô nghĩa trên web đều có thể chứng thực tác động tiêu cực của những nội dung như vậy đối với sức khỏe tinh thần và cảm xúc của chúng ta.

Biện pháp khắc phục tình trạng não bị thối rữa khá đơn giản:

Giảm thời gian sử dụng màn hình
Kiềm chế việc sử dụng mạng xã hội
Lựa chọn các trang web trực tuyến một cách cẩn thận
Tham gia các hoạt động kích thích trí óc
Tham gia các bài tập thể dục

Tất nhiên, Aleteia cũng khuyên bạn nên chú ý đến đời sống tâm linh của mình: giao tiếp với Chúa qua lời cầu nguyện, phục vụ nhu cầu của những người kém may mắn và nuôi dưỡng mối quan hệ sâu sắc hơn với gia đình, bạn bè và cộng đồng. Những giá trị này quan trọng trong thời đại của chúng ta cũng như trong thời của Thoreau – hoặc tại bất cứ thời điểm nào trong lịch sử loài người.

Người về nhì và người chiến thắng thay thế

Các nhà từ điển học và nhân viên của Oxford chọn năm từ ngữ hoặc thuật ngữ mỗi năm và sau đó gửi chúng cho công chúng để bỏ phiếu. Trong số các từ ngữ được đề nghị khác cho năm 2024, người ta thấy các chữ phiêu lưu lãng mạn, sự cẩu thả và định giá năng động (romantasy, slop, and dynamic pricing).

Các trang web khác cũng chọn từ ngữ của riêng họ trong năm. Đối với Merriam-Webster, đó là sự phân cực (polarization), trong khi Dictionary.com, sử dụng Từ điển không tóm tắt Random House làm nguồn chính, đã chọn từ demure [làm ra vẻ nghiêm trang]là từ ngữ chiến thắng của năm 2024.