1. Vụ nổ thứ ba làm rung chuyển kho nhiên liệu của Nga đang chìm trong biển lửa trong 5 ngày qua

Sáng Thứ Hai, 24 Tháng Ba, Veniamin Kondratev, Thống đốc khu vực Krasnodar của Nga, cho biết các sản phẩm dầu tràn ra từ một “bể chứa đang cháy” tại một nhà máy lọc dầu ở miền nam nước Nga có khả năng sẽ cản trở nỗ lực dập tắt đám cháy đã bùng phát trong nhiều ngày tại cơ sở này. Nhà máy lọc dầu này trước đó đã bị máy bay điều khiển từ xa của Ukraine tấn công.

Kondrate cho biết các bộ phận rơi ra từ cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Ukraine bị chặn lại hôm Thứ Tư, 19 Tháng Ba, đã gây ra hỏa hoạn tại kho dầu Kavkazskaya ở khu vực Krasnodar, nơi các đội cứu hỏa địa phương không thể dập tắt.

Hôm Thứ Năm, 20 Tháng Ba, máy bay điều khiển từ xa của Ukraine cũng đã tấn công nhà máy lọc dầu Tuapse, cũng ở Krasnodar. Việc tấn công vào các cơ sở dầu mỏ của Nga là một phần quan trọng trong chiến thuật của Kyiv nhằm cố gắng cắt đứt nguồn thu nhập và tài nguyên quan trọng của Mạc Tư Khoa cho nỗ lực chiến tranh của mình.

Về nguyên tắc, Nga và Ukraine đều đồng ý với lệnh ngừng bắn một phần do Hoa Kỳ làm trung gian liên quan đến cơ sở hạ tầng năng lượng, mặc dù không có nhiều thông tin rõ ràng về nội dung chi tiết của thỏa thuận này.

Ukraine cho biết các cuộc tấn công dai dẳng của Nga vào cơ sở hạ tầng quan trọng của nước này vẫn chưa dừng lại, trong khi Điện Cẩm Linh cho biết họ đã tạm dừng các cuộc tấn công vào các cơ sở năng lượng, nhưng vẫn tiếp tục tấn công các mục tiêu khác. Cả Kyiv và Mạc Tư Khoa đều cáo buộc nhau tấn công một cơ sở khí đốt ở thành phố Sudzha, phía tây nước Nga, tại Kursk, vào đầu tuần qua.

Mạc Tư Khoa cho biết Kyiv đã tiến hành một “cuộc tấn công có chủ đích” vào cơ sở hạ tầng năng lượng ở Krasnodar.

Trung tâm điều hành Krasnodar Krai cho biết trong một tuyên bố vào Chúa Nhật rằng các sản phẩm dầu được lưu trữ trong một khu vực của cơ sở tại Kavkazskaya đã tràn ra từ một “bể chứa đang cháy”.

Trước đó, các quan chức Nga cho biết đám cháy bao phủ “một số sản phẩm dầu” đã được dập tắt và không có tòa nhà hay bể chứa nào khác bị hư hại trong đêm. Tuy nhiên, kênh truyền hình độc lập Astra của Nga đã chia sẻ hai đoạn clip vào chiều Chúa Nhật cho thấy một cột lửa mới đang ngoằn ngoèo bay lên trời. Giải thích điều này, Thống đốc Kondratev cho rằng cột lửa mới là do cuộc tấn công của Ukraine vào hôm Chúa Nhật, 23 Tháng Ba.

Theo các quan chức Nga, gần 500 người, bốn đoàn xe chữa cháy và các cơ quan chức năng trên khắp nhiều vùng của Nga vẫn đang nỗ lực dập tắt đám cháy, hiện vẫn bao phủ diện tích khoảng 2.000 mét vuông.

Hãng thông tấn nhà nước Nga Tass đưa tin vào thứ Tư, ngay sau cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Ukraine, rằng đám cháy đã bao phủ diện tích 4.250 mét vuông, với hai đoàn xe chữa cháy và hơn 350 người chiến đấu với đám cháy.

Truyền thông nhà nước đổ lỗi cho vụ hỏa hoạn là do “các mảnh vỡ rơi xuống” từ máy bay điều khiển từ xa bị bắn hạ, và đưa tin về thiệt hại cho đường ống nối một số bồn chứa. Truyền thông nhà nước đưa tin rằng ba máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã được sử dụng trong cuộc tấn công đêm Chúa Nhật.

Theo Tass, một thùng dầu đã bị rò rỉ trước khi các sản phẩm dầu mỏ bắt lửa.

Theo Astra, tại năm bể chứa ở địa điểm Kavkazskaya, cơ sở này có khả năng lưu trữ tới 100.000 tấn nhiên liệu.

Một làn sóng nổ khác tại cơ sở Kavkazskaya đã được chính quyền khu vực báo cáo vào ngày 21 tháng 3. Một bồn chứa thứ hai đã bị hư hại trong vụ nổ xảy ra vào khoảng thời gian từ tối ngày 20 tháng 3 đến sáng sớm ngày 21 tháng 3, Trung tâm điều hành Krasnodar Krai cho biết vào thời điểm đó.

Trung tâm điều hành Krasnodar Krai cho biết vào sáng thứ Tư rằng “các mảnh vỡ rơi xuống” từ một máy bay điều khiển từ xa của Ukraine bị phá hủy đã gây ra đám cháy lan rộng 20 mét vuông tại một kho dầu gần làng Kavkazskaya.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết hôm thứ Tư rằng Ukraine đã “thực hiện một cuộc tấn công có chủ đích bằng máy bay điều khiển từ xa vào một cơ sở hạ tầng năng lượng nằm ở Lãnh thổ Krasnodar”.

Đội cứu hỏa sẽ tiếp tục nỗ lực khống chế và dập tắt đám cháy.

[Newsweek: Third Blast Rocks Russian Fuel Depot Engulfed in Flames for 5 Days]

2. ‘Họ nói tiếng Nga và đã có các cuộc trưng cầu dân ý,’ — Witkoff lặp lại lời tuyên truyền của Nga, hợp pháp hóa các tuyên bố của Putin ở Ukraine

Đặc phái viên Hoa Kỳ tại Trung Đông, Steve Witkoff, người gần đây nổi lên như một nhân vật hàng đầu trong các cuộc đàm phán liên quan đến Nga và Ukraine, đã tiết lộ những nhận thức của ông ta về các cuộc đàm phán ngừng bắn đang diễn ra giữa Mạc Tư Khoa và Washington.

Trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 21 tháng 3, Witkoff đã công khai nhắc lại tuyên truyền của Nga và đồng ý với hầu hết các quan điểm của Điện Cẩm Linh, càng làm dấy lên nghi ngờ về việc liệu Ukraine có thể mong đợi đạt được lệnh ngừng bắn công bằng hay không.

Witkoff cho biết: “Tôi nghĩ vấn đề lớn nhất trong cuộc xung đột đó là cái gọi là bốn khu vực, Donbas, Crimea... và còn hai khu vực khác nữa”, dường như ám chỉ đến các vùng Donetsk, Luhansk, Kherson, Zaporizhzhia bị Nga tạm chiếm một phần và Crimea, bị Nga tạm chiếm hoàn toàn từ năm 2014.

“Họ nói tiếng Nga và đã có những cuộc trưng cầu dân ý mà phần lớn người dân cho biết họ muốn nằm dưới sự cai trị của Nga”. Witkoff cố ý bỏ qua các tình tiết xung quanh cuộc trưng cầu dân ý giả mạo của Nga “dưới họng súng” ở Ukraine bị tạm chiếm.

Sau khi Nga tiến hành cuộc chiến tranh toàn diện, Mạc Tư Khoa đã xâm lược một số khu vực thuộc tỉnh Zaporizhzhia và Kherson ở phía nam Ukraine vào năm 2022 bằng cách giết chết hàng ngàn người và phá hủy các thành phố và thị trấn.

Điều tương tự cũng xảy ra ở miền đông Ukraine, nơi Nga tiếp tục tiến quân vào các tỉnh Donetsk và Luhansk, một phần trong số đó đã được Nga nắm giữ từ năm 2014.

Vào tháng 9 năm 2022, Nga đã sáp nhập bốn tỉnh của Ukraine sau các cuộc trưng cầu dân ý giả mạo có sự chỉ trích của cộng đồng quốc tế vì vô hiệu. Trong các video được công bố trực tuyến, cuộc bỏ phiếu đã được quân đội Nga bảo đảm và dưới sự ép buộc.

Ở những vùng bị tạm chiếm, lực lượng Nga đã khủng bố có hệ thống dân thường Ukraine bằng các vụ bắt cóc và giết người, phạm tội ác chiến tranh như hiếp dâm và tra tấn. Nga tiếp tục liên tục xóa bỏ bản sắc Ukraine của người dân và truy tố những người phản đối việc Nga hóa cưỡng bức trong khi cũng cưỡng bức bắt lính nam giới chiến đấu trong quân đội Nga.

Ukraine vẫn tiếp tục kiểm soát các thủ phủ khu vực Zaporizhzhia và Kherson, thủ phủ sau này được giải phóng vào tháng 11 năm 2022. Sau khi thủ phủ khu vực được giải phóng, hàng ngàn người đã xuống đường ăn mừng, trong khi hàng ngàn người khác buộc phải rời đi đã có thể trở về nhà.

Việc coi người nói tiếng Nga ở Ukraine là những người Nga ủng hộ chiến tranh và sử dụng ngôn ngữ này như một cách để biện minh cho cuộc chiến chống lại Ukraine là chủ đề phổ biến trong tuyên truyền của Nga.

Theo Witkoff, vấn đề xung quanh các vùng bị Nga tạm chiếm là sự phản kháng của chính quyền Ukraine trước những hậu quả chính trị trong trường hợp “thế giới (sẽ) thừa nhận rằng đó là lãnh thổ của Nga”.

“Liệu Zelenskiy có thể tồn tại về mặt chính trị nếu ông thừa nhận điều này không? Đây là vấn đề trung tâm trong cuộc xung đột”, Witkoff nói.

Nga đã cố gắng xóa bỏ ngôn ngữ và văn hóa Ukraine trong nhiều thế kỷ như thế nào

Witkoff cũng tuyên bố rằng Ukraine sẽ tổ chức bầu cử tổng thống. Tuyên bố của ông được đưa ra sau khi Carlson lặp lại lời kể của Nga, nói rằng Mạc Tư Khoa coi Tổng thống Zelenskiy là “không được bầu” và do đó “không thể ký bất kỳ loại hiệp ước nào”.

Witkoff cáo buộc rằng giới lãnh đạo Ukraine đã “phần lớn thừa nhận rằng họ sẽ không trở thành thành viên của NATO” nhưng nói thêm rằng vẫn đang thảo luận về việc liệu Ukraine có thể nhận được mức độ bảo vệ nhất định với tư cách là thành viên NATO từ Hoa Kỳ và các nước Âu Châu hay không.

Witkoff nói thêm rằng Nga “100%” không muốn tiến hành chiến tranh ở Âu Châu hoặc “thâu tóm hoàn toàn Ukraine”.

“Nga đã giành lại năm khu vực này. Họ có Crimea, và họ đã có được những gì họ muốn. Vậy tại sao họ lại cần thêm nữa?” Witkoff nói thêm, và cố ý không đề cập đến việc Nga đã đưa ra những tuyên bố tương tự về việc không xâm lược Ukraine trước khi tiến hành cuộc xâm lược toàn diện.

Witkoff đồng cảm rằng Tổng thống Trump đang tập trung vào việc khôi phục mối quan hệ với Putin trong quá trình đàm phán hòa bình.

Ông nói: “Ai lại không muốn có một thế giới mà Nga và Hoa Kỳ cùng nhau thực hiện những điều tốt đẹp?”, đồng thời đề cập đến triển vọng hợp tác kinh doanh như thường lệ với Nga thông qua “chính sách năng lượng ở Bắc Cực”, bán khí đốt tự nhiên cho Âu Châu và hợp tác về AI.

“Đó là một tình huống phức tạp, bao gồm cả chiến tranh và tất cả các yếu tố dẫn đến nó. Không bao giờ chỉ có một người,” Witkoff nói thêm.

Witkoff hạ thấp vai trò của Putin trong cuộc xâm lược toàn diện.

Liên quan đến lệnh ngừng bắn một phần nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng và lệnh tạm dừng các cuộc tấn công trên biển ở Hắc Hải, Witkoff tuyên bố rằng chúng “sẽ được thực hiện trong tuần tới hoặc lâu hơn”.

Witkoff cũng cho biết Putin tuyên bố đã cầu nguyện cho “người bạn” Tổng thống Trump tại một nhà thờ địa phương sau vụ ám sát Tổng thống Trump vào tháng 7 năm 2024 và tặng Witkoff một bức chân dung Tổng thống Trump theo yêu cầu như một món quà cho tổng thống Hoa Kỳ.

“Đây là loại kết nối mà chúng ta có thể tái lập với Nga thông qua một từ đơn giản gọi là giao tiếp, mà nhiều người sẽ nói rằng tôi không nên có vì Putin là một kẻ xấu. Tôi không coi Putin là một kẻ xấu,” Witkoff nói thêm.

Phản ứng trước những tuyên bố của Witkoff, nhà bình luận Richard Hanania nói: “Đây có lẽ là điều ngu ngốc nhất tôi từng thấy”.

Tuy nhiên, tờ Kyiv Post thì cho rằng Witkoff không ngu. Tài phiệt này đang nịnh hót người Nga vì ông ta hăm hở nhảy vào thị trường Nga sau khi hầu hết các công ty phương Tây đã di tản sau cuộc xâm lược toàn diện của Vladimir Putin.

[Kyiv Independent: 'They are Russian-speaking, and there have been referendums,' — Witkoff parrots Russian propaganda, legitimizing Putin's claims in Ukraine]

3. Đặc phái viên của Tổng thống Trump tuyên bố Ukraine ‘đồng ý’ tổ chức bầu cử tổng thống

Đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, nhà tài phiệt Steve Witkoff khẳng định rằng Kyiv đã “đồng ý” tổ chức cuộc bầu cử tổng thống tại Ukraine, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết hoặc bằng chứng có thể chứng minh cho tuyên bố của mình.

Trong một cuộc phỏng vấn được phát sóng vào tối thứ sáu, Witkoff tuyên bố rằng “sẽ có cuộc bầu cử ở Ukraine”, đồng thời nói thêm rằng giới lãnh đạo của quốc gia đang bị chiến tranh tàn phá này đã “đồng ý với điều đó”.

Chính quyền Tổng thống Trump đã gia tăng áp lực để buộc Ukraine phải tổ chức một cuộc bầu cử thời chiến, là điều mà hiến pháp nước này cấm làm.

Tổng thống Mỹ đã mô tả người đồng cấp Ukraine của mình, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, là một “nhà độc tài không có bầu cử” - một lời khẳng định phù hợp với các câu chuyện được Nga hậu thuẫn nhằm tìm cách làm suy yếu tính chính danh của giới lãnh đạo Ukraine.

Những người chỉ trích cho rằng các cuộc bầu cử thời chiến sẽ khiến Ukraine phải chịu các chiến thuật gây bất ổn của Nga và là cơn ác mộng về mặt hậu cần khi tổ chức ở một quốc gia đang tự bảo vệ mình khỏi một cuộc xâm lược toàn diện.

Trong cùng cuộc phỏng vấn, Witkoff cũng bác bỏ khả năng Ukraine gia nhập liên minh quân sự NATO. Nga đã phản đối quyết liệt việc Ukraine gia nhập NATO.

“Nếu có một thỏa thuận hòa bình, Ukraine không thể là thành viên của NATO. Tôi nghĩ rằng điều đó được chấp nhận rộng rãi”, Witkoff nói.

Nhắc lại việc hiến pháp Ukraine cấm tổ chức các cuộc bầu cử trong thời kỳ thiết quân luật, và không ai có thể ngang nhiên vi phạm hiến pháp, tờ Kyiv Post cho rằng tài phiệt địa ốc Witkoff đang hăm hở nhảy vào thị trường Nga, vì thế ông ta không ngừng lặp lại các tuyên bố của Điện Cẩm Linh để ghi điểm với trùm mafia Vladimir Putin.

Nhưng đặc phái viên Hoa Kỳ cho rằng Ukraine vẫn có thể hưởng lợi từ các bảo đảm an ninh tương tự dành cho các quốc gia NATO theo điều khoản phòng thủ tập thể Điều 5 của liên minh, theo đó các thành viên có nghĩa vụ hỗ trợ lẫn nhau nếu một trong số họ bị tấn công.

Witkoff cho biết: “Tôi nghĩ vấn đề này vẫn có thể thảo luận được” mà không cung cấp thêm thông tin chi tiết.

[Politico: Tổng thống Trump envoy claims Ukraine ‘agreed’ to hold presidential elections]

4. Ý đình chỉ đàm phán mua Starlink với SpaceX trong bối cảnh tranh cãi về Musk

Bộ trưởng Quốc phòng Ý Guido Crosetto cho biết trong một cuộc phỏng vấn sâu rộng với hãng truyền thông Ý La Repubblica được công bố hôm Chúa Nhật, 23 Tháng Ba, rằng chính quyền Ý đã đóng băng các cuộc đàm phán với SpaceX liên quan đến quyền truy cập vào Starlink.

Các quan chức Âu Châu đã nhiều lần chỉ trích tỷ phú Mỹ Elon Musk vì những phát biểu mang tính kích động về Ukraine và Âu Châu. Các quan chức Âu Châu trước đây đã xung đột với Musk vì lo ngại rằng quyền truy cập Starlink có thể bị cắt ở Ukraine.

Đầu năm nay, chính phủ Ý đã thăm dò khả năng ký kết hợp đồng với Starlink, nhưng các quan chức đối lập đã lên án ý tưởng ký hợp đồng với Musk, trích dẫn những bình luận của ông về Ukraine.

Crosetto cho biết: “Với tôi, có vẻ như mọi thứ đã dừng lại... chủ đề đã chuyển từ Starlink sang các tuyên bố của và về cá nhân đó”.

Ông cho biết các cuộc đàm phán hiện đang bị hoãn lại và Ý sẽ tập trung vào những gì “hữu ích và an toàn” cho đất nước trong các hợp đồng quốc phòng.

Crosetto cho biết hiện tại các nhà chức trách Ý chưa ký hợp đồng với Starlink nhưng sẽ xem xét trong tương lai.

“Kế hoạch kỹ thuật không được thảo luận. Khi tranh cãi và thời cuộc lắng xuống, sẽ có phương án kỹ thuật.”

Các quan chức Âu Châu lên tiếng lo ngại Starlink có thể cắt đứt quyền truy cập của Ukraine vào dịch vụ internet của mình, sau khi các phương tiện truyền thông đưa tin rằng Hoa Kỳ đã đe dọa chấm dứt dịch vụ Starlink để gây áp lực buộc Kyiv ký một thỏa thuận khoáng sản với Washington. Quyền truy cập internet của Starlink rất quan trọng đối với thông tin liên lạc trên chiến trường của Ukraine.

Musk và các quan chức cao cấp của Tòa Bạch Ốc đã xung đột với Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski về tính chính đáng của những lo ngại như vậy vào ngày 9 tháng 3.

Việc Musk bị từ chối quyền truy cập vào Starlink có thể bị cắt ở Ukraine sau phản ứng dữ dội từ các đồng minh của Ukraine.

“Để nói rõ ràng hơn, bất kể tôi không đồng tình với chính sách của Ukraine đến đâu, Starlink sẽ không bao giờ tắt thiết bị đầu cuối của mình”, Musk phát biểu vào ngày 9 tháng 3.

[Kyiv Independent: Italy suspends Starlink purchase negotiations with SpaceX amid Musk controversy]

5. Nga sử dụng các câu chuyện tuyên truyền để phá hoại các cuộc đàm phán hòa bình, đổ lỗi cho Ukraine, ISW cho biết

Các quan chức Nga đang khuếch đại các tuyên bố về các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga để biện minh cho việc từ chối các cuộc đàm phán hòa bình và tiếp tục chiến tranh, Viện Nghiên cứu Chiến tranh, gọi tắt là ISW đưa tin vào ngày 23 tháng 3.

ISW lưu ý rằng phát ngôn nhân của Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov đã sử dụng lời phủ nhận của Ukraine về sự liên quan đến vụ cháy trạm phân phối khí đốt Sudzha để gây nghi ngờ về độ tin cậy của Kyiv. Trong khi đó, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cáo buộc Ukraine vi phạm lệnh tạm hoãn tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng vẫn chưa được hoàn tất và cho rằng Hoa Kỳ chịu trách nhiệm kiểm soát các hành động của Ukraine.

Điện Cẩm Linh đã làm sống lại những câu chuyện quen thuộc mô tả Ukraine là kẻ xâm lược và hành động dưới ảnh hưởng của phương Tây.

Chính quyền Nga cũng cáo buộc lực lượng Ukraine nhắm vào các nhà máy điện hạt nhân của Nga và phạm tội ác chiến tranh đối với thường dân Nga. Vào ngày 21 tháng 3, Ủy ban điều tra của Nga đã công bố bản tóm tắt các cuộc điều tra đang diễn ra về các cuộc tấn công bị cáo buộc của Ukraine vào Nhà máy điện hạt nhân Kursk và thường dân trong khu vực. Những tuyên bố này phù hợp với những nỗ lực trước đây của Điện Cẩm Linh nhằm làm mất uy tín của Ukraine và làm suy yếu sự ủng hộ của phương Tây.

Các quan chức Nga đã liên tục sử dụng những cáo buộc như vậy để đánh lạc hướng sự chú ý khỏi các hành động của chính Mạc Tư Khoa. Lực lượng Nga đã phạm nhiều tội ác chiến tranh ở Ukraine và đã quân sự hóa Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị tạm chiếm, gây nguy hiểm cho sự an toàn của nhà máy. Vào ngày 14 tháng 2, một máy bay điều khiển từ xa Shahed của Nga đã tấn công vào cấu trúc ngăn chặn của Lò phản ứng số 4 của Chornobyl, làm dấy lên thêm lo ngại về việc Mạc Tư Khoa coi thường an ninh hạt nhân.

Plokhy lập luận trong cuốn sách Xâm lược Chornobyl rằng hành động tống tiền hạt nhân của Nga là 'cảnh báo cho tương lai'

Những cáo buộc mới nhất của Điện Cẩm Linh được đưa ra trong bối cảnh các cuộc thảo luận giữa Ukraine và Hoa Kỳ liên quan đến cơ sở hạ tầng năng lượng, bao gồm cả nhà máy điện bị Nga tạm chiếm. Mạc Tư Khoa có thể tìm cách khai thác những câu chuyện này để phá vỡ hoặc trì hoãn các cuộc đàm phán đó.

Mô hình đổ lỗi cho Ukraine gây nguy hiểm cho các cơ sở hạt nhân có thể đóng vai trò là chiến thuật để biện minh cho việc leo thang hơn nữa và gây áp lực lên các nhà lãnh đạo phương Tây.

Bằng cách tiếp tục coi Ukraine là kẻ xâm lược liều lĩnh, Điện Cẩm Linh muốn củng cố sự ủng hộ trong nước đối với cuộc chiến và chuyển sự chú ý của quốc tế khỏi các hành động quân sự của chính mình. Chiến lược này, được lặp lại trong suốt cuộc chiến toàn diện, nhằm mục đích làm xói mòn sự ủng hộ toàn cầu đối với Kyiv trong khi vẫn duy trì quyền kiểm soát đối với nhận thức của công chúng Nga về cuộc chiến, ISW cho biết.

[Kyiv Independent: Russia uses propaganda narratives to undermine peace talks, shift blame to Ukraine, ISW says]

6. Ukraine sẽ gặp nhóm Hoa Kỳ 1 ngày trước cuộc đàm phán Hoa Kỳ-Nga

Các quan chức Ukraine sẽ hội đàm với nhóm kỹ thuật Hoa Kỳ tại Riyadh, Ả Rập Xê Út, vào ngày 23 tháng 3, một ngày trước khi Hoa Kỳ có kế hoạch tổ chức các cuộc họp riêng với các đại biểu Ukraine và Nga vào ngày 24 tháng 3.

Tin tức này lần đầu tiên được truyền thông đưa tin vào ngày 21 tháng 3 và được Tổng thống Volodymyr Zelenskiy xác nhận vào ngày 22 tháng 3.

Tổng thống Zelenskiy cho biết cuộc họp giữa Hoa Kỳ và Ukraine “sẽ diễn ra vào ngày mai, ngày 23 tháng 3, tại Ả Rập Xê Út”.

Theo Đặc phái viên Hoa Kỳ Steve Witkoff, Washington cũng sẽ tổ chức các cuộc đàm phán ngoại giao với Mạc Tư Khoa tại Jeddah, Saudi Arabia vào ngày 23 tháng 3.

Trước đó, Tổng thống Zelenskiy tuyên bố các phái đoàn Ukraine và Hoa Kỳ sẽ hội đàm tại Riyadh vào ngày 24 tháng 3. Các nhà đàm phán Hoa Kỳ đã lên kế hoạch tổ chức các cuộc họp riêng với các phái đoàn Ukraine và Nga vào ngày hôm đó, theo hình thức mà Đặc phái viên Keith Kellog mô tả là “ngoại giao con thoi”.

Phóng viên của CBS News Jennifer Jacobs đưa tin vào ngày 21 tháng 3 rằng các quan chức Ukraine sẽ gặp đại diện Hoa Kỳ trước cuộc đàm phán ngày 24 tháng 3.

Jacobs viết trên X, trích dẫn nguồn tin giấu tên quen thuộc với các cuộc đàm phán, rằng: “Nhóm kỹ thuật của Hoa Kỳ dự định gặp các quan chức Ukraine vào Chúa Nhật tại Riyadh, Ả Rập Xê Út, trước các cuộc thảo luận vào thứ Hai với phía Nga”.

“Nếu đạt được tiến triển tại Riyadh với nhóm Nga, nhóm kỹ thuật Hoa Kỳ có thể gặp lại nhóm Ukraine vào cuối ngày thứ Hai”, bà nói.

Phát biểu của Tổng thống Zelenskiy vào ngày 22 tháng 3 đã xác nhận rằng các quan chức Ukraine đang lên kế hoạch họp với một nhóm chuyên gia Hoa Kỳ vào ngày 23 tháng 3.

Phái đoàn Ukraine sẽ do Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov và Pavlo Palisa, phó chánh văn phòng Tổng thống dẫn đầu, một nguồn tin Ukraine giấu tên cho Sky News biết. Cả hai quan chức này đều có mặt tại cuộc hội đàm trước đó giữa Hoa Kỳ và Ukraine tại Jeddah vào ngày 11 tháng 3.

Theo Tổng thống Zelenskiy, Kyiv đang gửi “các nhóm kỹ thuật” để làm rõ chi tiết về lệnh ngừng bắn một phần tiềm năng với Nga. Ukraine cũng nói rõ rằng sẽ không có bất kỳ cuộc trao đổi trực tiếp nào giữa Ukraine và Nga tại Riyadh.

[Kyiv Independent: Ukraine to meet with US team 1 day ahead of US-Russia talks]

7. Sắc lệnh mới của Putin là một phần trong kế hoạch Nga hóa người Ukraine, tình báo Anh cho biết

Tình báo Anh coi sắc lệnh do Putin ký ngày 20 tháng 3 là làn sóng mới của “chính sách Nga hóa” tại các khu vực bị tạm chiếm bất hợp pháp ở Ukraine.

Sắc lệnh này yêu cầu công dân Ukraine “lưu trú bất hợp pháp” tại Nga phải xin giấy phép lưu trú của Nga trước ngày 10 tháng 9.

Báo cáo tình báo Anh cho biết: “Sắc lệnh của Putin gần như chắc chắn nhằm mục đích buộc những công dân Ukraine từ chối chấp nhận hộ chiếu và quyền công dân Nga phải rời khỏi lãnh thổ Ukraine bị Nga tạm chiếm”.

Theo tuyên bố, “Putin và giới lãnh đạo cao cấp của Nga tiếp tục thực hiện chính sách Nga hóa trên lãnh thổ Ukraine bị tạm chiếm bất hợp pháp, như một phần trong những nỗ lực lâu dài nhằm xóa sổ nền văn hóa, bản sắc và nhà nước Ukraine”.

Cơ quan tình báo cho biết thêm rằng Nga đã “sai lầm và bất hợp pháp” khi định nghĩa cả lãnh thổ bị tạm chiếm và chưa bị tạm chiếm của Ukraine ở các tỉnh Donetsk, Luhansk, Kherson, Zaporizhzhia, cũng như Crimea, là một phần của Nga.

Tuyên bố của tình báo Anh được đưa ra sau khi đặc phái viên Hoa Kỳ tại Trung Đông, Steve Witkoff công khai nhắc lại tuyên truyền của Nga về năm khu vực của Ukraine trong một cuộc phỏng vấn với nhà bình luận chính trị cực hữu người Mỹ Tucker Carlson.

Witkoff cho biết Crimea bị tạm chiếm và sáp nhập bất hợp pháp cùng một số khu vực của Zaporizhzhia, Kherson, Donetsk và Luhansk đều nói tiếng Nga và “đã chỉ ra rằng họ muốn nằm dưới sự cai trị của Nga” trong các cuộc trưng cầu dân ý.

Nga đã sáp nhập bất hợp pháp Crimea bị tạm chiếm hoàn toàn vào năm 2014 và xâm lược một phần các tỉnh Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhzhia vào năm 2022, sau các cuộc trưng cầu dân ý giả mạo có sự tham gia của quân đội bị cộng đồng quốc tế bác bỏ vì vô hiệu.

Kể từ đó, nước này đã có hành động khủng bố có hệ thống đối với thường dân Ukraine và phạm tội ác chiến tranh trên các vùng lãnh thổ có chủ quyền của Ukraine, trên thực tế coi chúng là khu vực của riêng mình.

[Kyiv Independent: Putin's new decree part of plan to forcibly Russify Ukrainians, UK intelligence says]

8. Cỗ máy chiến tranh yếu ớt của Putin được cứu sống nhờ sự tan băng do Tổng thống Trump lãnh đạo

Một nhóm nghiên cứu của Ukraine nói với Newsweek rằng việc Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump theo đuổi mối quan hệ tốt đẹp hơn với Mạc Tư Khoa không bao gồm việc nới lỏng các lệnh trừng phạt đối với Nga vốn ảnh hưởng đến khả năng tiến hành chiến tranh của Vladimir Putin.

Sau cuộc điện đàm với Tổng thống Trump hôm thứ Ba, Tổng thống Nga Putin đã đồng ý ngừng bắn có giới hạn ở Ukraine nhưng hoãn kế hoạch ngừng bắn ngay lập tức trong 30 ngày.

Các cuộc đàm phán tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra giữa các quan chức từ Mạc Tư Khoa và Washington vào Chúa Nhật, nhưng bất kể cuộc đàm phán nào diễn ra, các biện pháp do Hoa Kỳ dẫn đầu đã làm phức tạp khả năng tài trợ và trang bị cho cỗ máy chiến tranh của Putin không nên chấm dứt, theo Viện nghiên cứu KSE thuộc Trường Kinh tế Kyiv.

Phân tích của nhóm nghiên cứu nêu rõ rằng mặc dù Putin đã chi tiêu kỷ lục, tổ hợp công nghiệp quân sự, gọi tắt là MIC của Nga vẫn phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động và phụ tùng, sự sụt giảm trong xuất khẩu vũ khí và khó khăn trong việc hiện đại hóa.

Benjamin Hilgenstock, nhà kinh tế cao cấp của KSE và là một trong những đồng tác giả của báo cáo, chia sẻ với Newsweek rằng: “Đây chính là thời điểm không thích hợp để dừng tăng tốc các lệnh trừng phạt. Nói cách khác, nếu cứ tiếp tục trừng phạt Nga, cuộc chiến sẽ sớm kết thúc vì Nga đã kiệt quệ. Ngược lại, ve vãn Nga bằng cách giảm bớt các lệnh trừng phạt là nuôi dưỡng chiến tranh.”

Nga đã đề xuất hợp tác kinh tế chặt chẽ hơn với Mỹ, bao gồm nỗ lực chung nhằm khai thác khoáng sản đất hiếm, vốn là ưu tiên của Tổng thống Trump trước sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực này.

Reuters đưa tin trong tháng này rằng Tòa Bạch Ốc đã yêu cầu Bộ Tài chính xem xét nới lỏng lệnh trừng phạt năng lượng trước cuộc điện đàm của các nhà lãnh đạo, động thái này sẽ đảo ngược chính sách của cựu Tổng thống Joe Biden, người có chính quyền đã cố gắng ngăn chặn nguồn tiền hỗ trợ cho hành động xâm lược của Nga.

Nhưng KSE cho biết việc nới lỏng các lệnh trừng phạt gây tổn hại đến MIC có thể giúp hồi sinh cỗ máy chiến tranh của Putin, gây ra rủi ro an ninh thậm chí còn lớn hơn.

Con số chính xác về ngân sách quốc phòng của Nga rất khó xác định nhưng chi tiêu cho quân đội của nước này đã tăng vọt lên mức cao nhất kể từ Chiến tranh Lạnh.

Vào năm 2022, năm đầu tiên của cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, con số này đạt 86,4 tỷ đô la—tăng 31 phần trăm so với năm trước. Sau đó, con số này tăng vọt lên 109,5 tỷ đô la vào năm 2023 và đạt 112 tỷ đô la vào năm 2024, theo ước tính của Ukraine.

Trong khi chi tiêu quân sự của Nga dự kiến sẽ tăng vọt trong năm nay lên 142 tỷ đô la, tương đương gần một phần ba, hay 32,5%, chi tiêu của chính phủ, KSE cho biết nền kinh tế thời chiến này chỉ phản ánh một phần khả năng tự trang bị vũ khí của Nga.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy quân đội Nga đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể, bao gồm chi phí tài trợ tăng cao, tình trạng thiếu lao động, xuất khẩu vũ khí sụt giảm và các lệnh trừng phạt.

Mặc dù Nga đã đạt được những bước tiến trong một số lĩnh vực, nước này vẫn đang phải vật lộn với tốc độ đổi mới nhanh chóng cần thiết để duy trì lợi thế cạnh tranh trong chiến tranh hiện đại.

Hilgenstock cho biết các cuộc đàm phán với Nga nên tính đến việc các lệnh trừng phạt và áp lực lên MIC của nước này đã có hiệu quả và đây không phải là thời điểm thích hợp để nới lỏng chúng mà không có lý do chính đáng. Điều này đặt ra thách thức lâu dài cho phương Tây trong việc duy trì áp lực như vậy.

Nga đã phải đối mặt với tổn thất lớn về trang thiết bị, và họ đã cố gắng bù đắp bằng cách khôi phục các trang thiết bị dự trữ, chẳng hạn như xe tăng, và Mạc Tư Khoa đã dựa vào sự hợp tác với Bắc Hàn và Iran để khắc phục tình trạng thiếu hụt đạn pháo.

Khi nguồn cung trực tiếp từ các nước phương Tây cạn kiệt, Trung Quốc đã trở thành nguồn sống của Nga nhờ vào việc nhập khẩu các phụ tùng trung gian, đặc biệt là thiết bị điện tử công nghệ cao và các công cụ công nghiệp - nhiều mặt hàng trong số đó nằm trong diện kiểm soát xuất khẩu.

Putin đang tìm kiếm sự nới lỏng lệnh trừng phạt từ Hoa Kỳ, nhưng báo cáo của KSE cho biết các biện pháp này không nên chấm dứt vì chúng làm xấu đi các điều kiện kinh tế vĩ mô, gây ra tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng và làm gián đoạn chuỗi cung ứng các đầu vào quan trọng.

Đồng tác giả báo cáo của KSE Pavlo Shkurenko cho biết Bắc Hàn cung cấp trực tiếp các sản phẩm quân sự dưới dạng đạn pháo cho động mạch và pháo binh, điều này cho thấy ngành công nghiệp quân sự của Nga không thể tự đáp ứng được nhu cầu trên chiến trường.

Ông cho biết Trung Quốc không trực tiếp cung cấp các sản phẩm quân sự hoàn thiện, nhưng đã cung cấp các phụ tùng như thiết bị điện tử, vô tuyến và quang học liên lạc.

Nga cũng không có khả năng sản xuất số lượng lớn xe tăng chiến đấu chủ lực tiên tiến mới và việc sản xuất thiết bị mới cũng bị hạn chế.

Đây là lý do tại sao trọng tâm không phải là đưa ra các lệnh trừng phạt mới mà là bảo đảm thực thi các lệnh trừng phạt hiện hành và bảo đảm mối đe dọa về các lệnh trừng phạt thứ cấp trong hệ thống tài chính Trung Quốc đã có hiệu quả.

Ông cho biết Hoa Kỳ không có lợi ích riêng khi dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với quân đội Nga và các doanh nghiệp quân sự được hưởng lợi từ động thái như vậy sẽ là những doanh nghiệp sản xuất vũ khí có thể gây rủi ro cho Hoa Kỳ và Âu Châu.

Hilgenstock: “Các lệnh trừng phạt và áp lực của Hoa Kỳ đối với MIC Nga đã có hiệu quả, và đây chính là thời điểm không thích hợp để giảm tốc độ mà không có lý do chính đáng nào để làm như vậy.”

Shkurenko: “Hoàn toàn không có lợi ích nào từ phía Hoa Kỳ khi dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với quân đội Nga.”

Cuộc tranh luận về việc liệu Hoa Kỳ có nới lỏng lệnh trừng phạt đối với Nga hay không vẫn sẽ tiếp tục, nhưng trong ngắn hạn, các cuộc đàm phán giữa các quan chức Mỹ và Nga dự kiến sẽ diễn ra tại Saudi Arabia vào Chúa Nhật sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Trump và Putin.

Việc nới lỏng lệnh trừng phạt không được coi là một phần của các cuộc đàm phán, vốn có khả năng tập trung vào việc tạm dừng tấn công năng lượng và các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn trên biển ở Hắc Hải.

[Newsweek: Putin's Creaky War Machine Gets Lifeline From Trump-Led Thaw]